Πέθανε πράγματι ο Μέγας Παν; Και άλλα κείμενα παντοδαπά

Στον ανά χείρας τόμο συμπεριλαμβάνονται κείμενα, που μ' ένα αδιόρατο μειδίαμα κάποιος πλατωνικός θα τα χαρακτήριζε παντοδαπά. Βεβαίως ηδύ το ποικίλον, αλλά ενδέχεται ο αναγνώστης να δυσφορήσει με την έκδηλη πολυπραγμοσύνη μου αναλογιζόμενος τον ομηρικό εκείνο Μαργίτη, "ος πολλά δ' ηπίστατο έργα, κακώς δ' ηπίστατο πάντα". "Πολλές δουλειές αλήθεια κάτεχε, στραβά τις κάτεχε όλες", μετέφραζε τον στίχο στα κρητικά ο Ι. Θ. Κακριδής.
Είναι λοιπόν προφανές ότι το βιβλίο δεν προέκυψε από κάποιον "ευφυή σχεδιασμό", όπως πιστεύουν ορισμένοι για την προέλευση του Σύμπαντος, αλλά τυχαίως και σταδιακά υπό την πίεση των περιστάσεων (-συνέδρια, σειρές ελευθέρων μαθημάτων, επέτειοι, νέες εκδόσεις) και βέβαια από το αδιάπτωτο, πλην ασυστηματοποίητο ενδιαφέρον μου για τις Κρητολογικές Σπουδές, που κατά τις τελευταίες δεκαετίες γνωρίζουν μια ελπιδοφόρα άνοιξη, καθώς και για τις περιπέτειες της κλασικής παράδοσης, της αρχαιοελληνικής κυρίως, αλλά και της ιουδαιοχριστιανικής στη νεοελληνική γραμματεία.
Το 1949 ο Gilbert Highet στον πρόλογο της πραγματείας του "Η Κλασική Παράδοση". Ελληνικές και ρωμαϊκές επιδράσεις στη λογοτεχνία της Δύσης, είχε επισημάνει ότι: "η παιδαγωγική διαδικασία -με τη μίμηση της ελληνορωμαϊκής λογοτεχνίας, την αφομοίωση των επιτευγμάτων της και τη μίμηση ειδών και θεμάτων- άρχισε από τότε που διαμορφώθηκαν οι σύγχρονες ευρωπαϊκές γλώσσες και συνεχίζεται μέχρι σήμερα. Έχει μια διαρκή, αν και πολυκύμαντη, ιστορία από το 700 μ.Χ. ως το 1949. Κανένα βιβλίο δεν θα έφτανε ποτέ να περιγράψει αυτή τη διαδικασία και, από όσο γνωρίζω, δεν υπάρχει ούτε καν ένα διάγραμμά της". [...] (Από τον πρόλογο του συγγραφέα)

Πρόλογος
Η ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΟΙ ΚΑΤΑΒΟΛΑΔΕΣ ΤΗΣ
1. "Ούδ' αν Ζωίλος ο ομηρομάστιξ μωμήσαιτο"
2. "Γηράσκω δ' αεί πολλά διδασκόμενος"
3. "Σκιάς όναρ άνθρωπος"
4. Φωνές υπάργυρες. Αθλητισμός, ποίηση και χρήμα: η περίπτωση του Σιμωνίδη
5. Αισχύλος Ευφορίωνος
6. Αντεστραμμένος Κόσμος: Πλούσιοι οι ενάρετοι;
7. "Η πόλη των χοίρων". Οικολογικοί προβληματισμοί στην "Πολιτεία", του Πλάτωνος
8. Ο ρητοροδιδάσκαλος και ο στρατηλάτης
9. Αφροδίτης όρκοι
10. Ο θεσπέσιος Ιάμβλιχος - Ελληνοσύρος μάγος και θείος ανήρ
11. Ρήτωρ ποιητικός και πεζολογικός ποιητής
12. "Et in Arcadia ego"
13. Ο Αίσωπος κι ο Χότζας, Ελλήνων και Οθωμανών παροιμιολογούμενα
14. Πέθανε πράγματι ο Μέγας Παν;
ΒΙΒΛΟΥ ΖΗΛΩΤΕΣ ΚΑΙ ΑΝΤΙΛΕΓΟΝΤΕΣ
1. Τι απέγινε αλήθεια εκείνος ο άσωτος υιός του Ευαγγελίου;
2. Ο Μαρξ και η Βίβλος
3. Η πεποικιλμένη πρόζα του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη
4. "Της Δικαιοσύνης ήλιε νοητέ". Ακόμη μια ερμηνεία
5. "Τίλλοντες στάχυας εν τοις αγροίς"
ΠΟΙΚΙΛΑ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΑ
1. Το περιώνυμο ανάγνωσμα για το φιλί
2. "Ο απόλυτος Έλλην" Δ. Καπετανάκης και ο "ελληνικός" R. Fahrner
3. Ώσπερ ο μανικός εκείνος Απολλόδωρος
4. Η παύλα και η τελεία
5. "Πολύτροφα ορεκτικά τραγούδησέ μου, Μούσα" ή μήπως τώρα πια "Δεν πάμε στο φιλόπτωχο να φάμε καμιά σούπα;"
6. Η υπερβόρειος καλλονή
7. Το μυριόφυλλον της λογιοσύνης
"ΩΣΠΕΡ Ο ΠΡΩΤΕΥΣ ΠΑΝΤΟΔΑΠΟΣ"
1. Η δίαιτα του ποδαλγού ιππότη
2. Πρόλογος στην "Ανατομία της Μελαγχολίας" του Ρ. Μπέρτον
3. Ο σοφολογιώτατος
4. Μπαμπά Λάππας: ο θυμόσοφος ποιητής
ΚΑΣΤΡΙΝΟΙ ΚΑΙ ΚΑΣΤΡΟΦΟΡΟΙ
Α'
1. Ρωτόκριτος-Provveditor
2. Θεοτοκόπουλος και Σεφέρης. Τολέδο και "Στέρνα"
3. Αισθητής ανθολογούμενος από αισθητή
4. Το ελεγείο για το Κοντομαρί. Ένα ποίημα του Κώστα Μπουρναζάκη
5. "Παρ' ολίγον". Ένα ποίημα του Λάμπη Καψετάκη
6. Ο δεκαπεντασύλλαβος της ανεξαρτησίας
7. Λόγος εξωτερικός ή populariter scriptum
Β'
1. Ο Καπετάν Μιχάλης Κόρακας
2. Καπετάν Πετρακογιώργης, ο φρόνιμος κι αντρειωμένος
3. Αλκαίος και Οράτιος στον Ψηλορείτη
Γ'
1. Kenning στην κρητική διάλεκτο
2. Κρητικά ακληρήματα
3. Μνήμη "σαν μουσική μακρινή..."
4. "Εις των πολλών ο έχων το χάρισμα". Σχόλιο στη "Εμινέ" του Γιώργη Καράτζη
5. "Έργα γυναικών θηλυτεράων"
6. Στην Κάτω Ρίζα
7. Καστρινοί και καστροφόροι
ΣΚΑΛΑΘΥΡΜΑΤΑ
1. Η γενέθλιος ημέρα της εταίρας Πασιφίλης
1α. Επίμετρο: Ηλία Παπαδημητρακόπουλου, Η γενέθλιος ημέρα της musca cucularia
2. Πτωχότερος λέκτορος
3. Crux in nuce
4. Vae Soli?